Szkocki Kilt – ciekawostki na temat męskiej „spódniczki”

Powszechnie wiadomo, że w Szkocji mężczyźni noszą „spódniczki”. Jednak mało osób zdaje sobie sprawę z tego, że nazwanie w ten sposób kiltu w błyskawicznym tempie może wyprowadzić Szkota z równowagi. Jest to element tradycyjnego stroju, który zakłada się na wyjątkowe okazje. Mężczyźni w dniu swojego ślubu zakładają typowy strój szkocki. Panny młode znacznie częściej decydują się na białą suknię niż tradycyjny kostium.

Pojawienie się pierwszego kiltu jest kwestią sporną. Irlandczycy uważają, że to oni są jej „wynalazcami”, natomiast Anglicy twierdzą, że jest to zasługa ich rodaka. Najprawdopodobniej pierwszy szkocki kilt powstał w 1792 roku. Jeśli ktoś oglądał Waleczne Serce (Braveheart) to z pewnością pamięta, że armia szkocka walczyła w kiltach. Spotkało się to z falą krytyki wielu historyków. Mel Gibson (reżyser, a zarazem odtwórca głównej roli) przyspieszył w filmie pojawienie się tartanu w historii Szkocji o kilkaset lat.

Kadr z filmu „Waleczne Serce” (reż. M. Gibson), producenci: M. Gibson, A. Ladd, B. Davey

Wygląd pierwszego kiltu różnił się od jego nowoczesnej wersji. Pełnił on również rolę koca – dawniej noszono też pledy przerzucone przez ramię, które spinano ozdobną klamrą.  Dzisiejszy kilt to szeroki pas materiału, odpowiednio plisowany i ułożony na wzór spódnicy kopertowej. Istnieją jego dwie odmiany. Pierwszą z nich jest kilt ośmiojardowy (nazwa pochodzi od ilości zużytego materiału), na który mogą sobie pozwolić zamożniejsi Szkoci. Tańszą wersją jest casual, wykonany z mniejszej ilości materiału, tj. od trzech do pięciu jardów (1 jard = 0,9m). W zależności od wybranej wersji, do stroju dobiera się też marynarkę.

Materiałem przeznaczonym do tworzenia kiltu jest Tartan – tkanina z owczej wełny, którą zdobi motyw kraty (dostępny w przeróżnych kolorach). Wzór na tartanie określa przynależność do danego klanu – każdy z nich posiada własny.

Ważnym elementem kiltu jest broszka z symbolem klanu, do którego przynależy dana osoba. Może ją zastąpić agrafką, którą umieszcza się w dolnym rogu kiltu, po prawej stronie. Poza funkcją ozdobną, elementy zapobiegają podwiewaniu „spódniczki”. Jest to dość istotne, ponieważ w skład tradycyjnego stroju nie wchodzi bielizna. Mężczyźni noszą też sporrany – niewielkie skórzane torebki. Nie jest on częścią damskiej wersji, gdyż główną funkcją skórzanych torebek była ochrona męskich genitaliów podczas walki.

Kolejnym elementem stroju u Panów jest sztylet, dobierany z niezwykłą dokładnością, którego górna część wystaje ze skarpety.

Tradycyjnym ubraniem szkockim w wersji dla kobiet jest Arisaid – długi płaszcz, sięgający do kostek, wykonany z tartanu lub niefarbowanej wełny. Jego nieodłącznym elementem jest skórzany pas, a także metalowa broszka umiejscowiona na wysokości klatki piersiowej, która zastępuje guzik.

Tradycyjne stroje szkockie można zakupić w wielu sklepach, choć często wykonuje się je na zamówienie. Ceny mogą odstraszyć potencjalnego klienta, jednak należy pamiętać, że uszycie takiego stroju jest niezwykle pracochłonne. Ze względu na wygórowane ceny, dzieci rzadko posiadają swój tradycyjny strój. Zmiana wzrostu w trakcie dorastania powoduje, że kilty w krótkim czasie stają się zbyt krótkie (ich długość ma ogromne znaczenie).

Jeśli ktoś chciałby obejrzeć przeróżne modele kiltów, a nawet przymierzyć kilka z nich, powinien wybrać się do The Edinburgh Old Town Weaving Co, znajdującego się w pobliżu Zamku Królewskiego (555 Castle Hill, Royal Mile).